100 jaar Belbases
Een vergeten bladzijde uit het Belgische kolonialisme in Afrika

Belgische bases in Oost-Afrika



Ook al eindigde de Belgische koloniale periode met de onafhankelijkheid van Burundi en Rwanda op 1 juli 1962, toch bestaat er nog altijd een restant van ons koloniaal verleden: de Belbases in Tanzania.

In 1919, bij de onderhandelingen van het Verdrag van Versailles kon Groot-Brittannië zowat alle Duitse kolonies in Oost-Afrika inpikken. Rwanda en Burundi werden Belgische mandaatgebieden.

Maar België, dat ook hard tegen Duitsland gevochten had in Oost-Afrika, was niet tevreden en kreeg in 1921 een commerciële troostprijs van de Britten, de zogeheten Belbases (van "Belgian bases"), terreinen in twee havens in Tanganyika (huidig Tanzania): Kigoma aan het Tanganyikameer, en Dar es Salaam aan de Indische Oceaan, met vrij gebruik van de (door Duitsland gebouwde) spoorweg tussen deze beide havens.

Deze overeenkomst werd 100 jaar geleden getekend, op 15 maart 1921.

België kreeg er een concessie in leasing voor één symbolische Belgische Frank per jaar, waar het kaden en opslagplaatsen kon optrekken, eerst voor eeuwig, vanaf 1956 voor 99 jaar. Handelswaar van en naar de Belgische kolonies in Centraal-Afrika kon er belastingvrij passeren via de spoorweg.
De Belgische overheid gaf de exploitatie in privé-handen, de Agence Belge de l’Est Africain (ABEA), dat later opging in de Agence Maritime Internationale (AMI).
In 1956 werden de Belbases overgedragen aan de koloniale overheid, die vanaf dan ook voor de infrastructuur betaalde.
Na de onafhankelijkheid van Congo, Burundi en Rwanda werden Belbases de gezamenlijke eigendom van de voormalige colonnies.

De concessie verloor geleidelijk aan haar economisch belang en zeker na de rellen van 1991 in Congo en die van 1994 in Rwanda viel de trafiek uit Centraal Afrika stil. Tussen 1994 en 1995 werkte AMI aan een "eervol einde" van de beheersovereenkomst, in 1996 nam Tanzania de terreinen over.

Ook al zijn ze al 25 jaar niet meer in gebruik, in theorie bestaan deze Belbases nog altijd, omdat de vier landen, Tanzania, Burundi, Congo en Rwanda, nog geen akkoord konden sluiten over een vergoeding voor de overname van de installaties.

L   E   E   S      H   I   E   R      H   E   T      V   O   L   L   E   D   I   G   E      V   E   R   H   A   A   L


15 maart 1921

Op 15 maart 1921 tekenen de regeringen van België en Groot-Brittannië een conventie met betrekking tot "de vrije doorgang van personen, post, goederen, schepen, voertuigen en spoorwagons komende van of met bestemming Belgisch Congo", inclusief het protectoraat van Rwanda en Urundi.

Tekst overeenkomst (in Frans)

Guido Fallentheyn

Laatste Belgische Beheerder

Van Januari 1992 tot December 1995 was Guido Fallentheyn de laatste Belgische beheerder van de Belgische bases in Oost-Afrika.


Contact